Oplossen, verdunnen, definities - De wereld onder de microscoop

1. Een oplossing bestaat uit:

 - de opgeloste stof

 - het oplosmiddel

2. De hoeveelheid opgeloste stof bevindt zich na het oplossen in een bepaalde hoeveelheid oplossing: dus niet in het oplosmiddel. Voorbeeld: y ml moet zich gaan bevinden in 10 y ml oplossing. Dus niet in 10 y ml oplosmiddel; want dan zou er uiteindelijk 10 y + y ml oplossing zijn.

3. Los de hoeveelheid op te lossen stof op in minder dan de benodigde hoeveelheid oplosmiddel en vul vervolgens aan tot het benodigde volume. Voorbeeld:

- Bereken hoeveel gram suiker nodig is (6 gram);

- los 6 gram suiker op in 100 ml water;

- vul aan tot 200 ml water.

4. De algemeen geldende vergelijking luidt: aantal grammen op te lossen stof = gewichts % van de oplossing X aantal ml oplosmiddel / 100

 

1. Berekening:

    Hier wordt uitgegaan van een reeds bestaande oplossing, waarvan een andere oplossing wordt gemaakt.

a. Voorbeeld:

- In voorraad is een oplossing van 40%

- In 1 liter voorraadoplossing van 40% bevindt zich 400 gr keukenzout;

- te maken 1,5 liter van 8%. Deze bevat dus 80 gr keukenzout per liter, ofwel 120 gr per 1,5 liter;

- van de voorraad is dus nodig:

- 120/400 X 1 liter = 0,3 liter;

- 0,3 liter van de voorraad wordt nu aangevuld met 1,2 liter water tot 1,5 liter oplossing van 8%.

b. de algemene regel is:

2. Tabel voor het maken van verdunningen

Toepassing tabel:

1. Door een oplossing te verdunnen, de verdunde oplossing opnieuw te verdunnen en zo door te gaan, verkrijgt men een zogenaamde verdunningsreeks, waarmee uiterst lage concentraties kunnen worden bereikt, welke voor biologische experimenten noodzakelijk  kunnen zijn. Zo kan men ook bijv. een PH meter testen.

2. Hierbij gaat men meestal als volgt te werk:

a. een aantal reageerbuizen wordt opeenvolgend genummerd, te beginnen bij 1;

b. in de eerste reageerbuis wordt 10ml gedaan van een oplossing met een bekende concentratie;

c. in elk der overige reageerbuizen wordt 9ml oplosmiddel (AD) gedaan;

d. uit buis 1 wordt met een pipet 1ml opgezogen en overgebracht in buis 2;

e. buis 2 wordt goed geschud;

f. uit buis 2 wordt met een schone pipet 1ml opgezogen en in buis 3 gebracht;

g. de reeks wordt op deze wijze voortgezet, zodat telkens 10x verdund wordt.

1. Mol

a. Een hoeveelheid substantie die evenveel molekulen bevat als er atomen zijn in exact 12gr van het nuclide 12C. De Mol is als grondeenheid toegevoegd aan het SI. De Mol is bestemd om de grammolekuul te vervangen.

b. Onder een Mol van een stof verstaan we een hoeveelheid van 6,02 x 1023 atomen, ionen of molekulen van de stof.

c. Een Mol atomen, ionen of molekulen van een stof heeft een massa van zoveel grammen als de atoom-, ion-, of molekuul massa bedraagt.

2. Molaliteit

Het aantal molen opgeloste stof per kg oplosmiddel.

3. Molariteit

Het aantal molen opgeloste stof per liter oplossing.

4. Grammolekuul

De hoeveelheid van een zuivere stof waarvan het gewicht zoveel grammen bedraagt als het molekuulgewicht (= som van de atoomgewichten der afzonderlijke atomen van het molekuul) van deze stof groot is.

5. Gramequivalent

a. De hoeveelheid van de stof die juist in staat is om 1 Mol H+ ionen te binden of vrij te maken.

b. 1 greg = 1 Mol/vaardigheid.

6. Normaliteit

Het aantal gramequivalenten van een stof dat zich in 1 liter oplossing bevindt.

7. Molekuulgewicht (M) = relatieve molekuulmassa

a. De verhouding tussen de massa van het molekuul en het twaalfde deel van de massa van de 12C isotoop.

b. Aan de hand van de chemische formule van een stof kan het molekuulgewicht rechtstreeks worden berekend door optelling van de atoomgewichten van alle atomen in het molekuul, die op soortgelijke wijze zijn gedefinieerd.

1. Molariteit

a. Een 1 molair oplossing bevat 1 grammolekuul opgeloste stof per 1 liter oplossing.

b. Voorbeeld:

         Het molekuulgewicht van HCL (zoutzuur) is 36,5

         Een 1M HCL oplossing bevat dus 36,5gr HCL per liter oplossing.

2. Normaliteit

a. Een normaaloplossing bevat 1 gr equivalent opgeloste stof per liter oplossing.

b. Voorbeeld:

         Het molekuulgewicht van HCL is 36,5;

         een 1 N oplossing van HCL bevat 36,5gr per liter.

         Het molekuulgewicht van H2SO4 is 98;

         een 1 N oplossing van H2SO4 bevat 49gr per liter

         N.B. een 1 M oplossing van H2SO4 bevat 98gr per liter.

3. Percentage

a. Volume procenten: een 1% oplossing bevat 1ml opgelost in 100ml oplossing.

b. Gewichtsprocenten: een 1% oplossing bevat 1gr opgelost in 100gr oplossing.

c. Voorbeeld: In 1 liter X-oplossing in water van 3% bevindt zich 30ml X en 970ml water.

4. Omrekenen van molariteit naar normaliteit

a. Vermenigvuldig de gegeven molariteit met molekuulgewicht/equivalent

b. Voorbeeld:

         0,8 M H2SO4 oplossing, molekuulgewicht is 98; equivalent is 49

         Dus: 0,8 X 98/49 = 1,6

         De normaliteit is 1,6 N

5. Omrekenen van normaliteit naar molariteit

a. Vermenigvuldig de gegeven normaliteit met equivalent/molekuulgewicht

b. Voorbeeld:

         0,5 N Na2CO3 oplossing, molekuulgewicht is 106; equivalent is 53

         Dus: 0,5 X 53/106 = 0,25

         De molariteit is 0,25 M

6. Molariteit en normaliteit van enkele zuren en basen

- 15ml picrinezuur 1,2% (3E-086[3]);

- 5ml formaline 40% (3D-084[3]);

- 1ml ijsazijn (3D-087[3]).

Is ook kant en klaar te koop: (2C-273[3]).

Fixatief dringt goed in. Kleine stukjes een paar uur, grotere een paar dagen. Eventueel bij grote stukken een halve dag warm (35°C) voor fixeren. Daarna koud fixeren, niet in koelkast. Langere tijd fixeren schaadt het weefsel niet. Meeste kleuringen zijn goed tot zeer goed uit te voeren. Na fixeren niet in water spoelen maar onmiddellijk in 70-80% ethanol.

- 60ml absolute alcohol;

- 30ml chloroform;

- 10ml ijsazijn (3D-087[3]).

Fixatief dringt zeer snel in weefsel. Stukjes van 1 tot 2 mm zijn al in 1 uur gefixeerd. Grotere stukken zijn na te hoogste 3 uur gefixeerd. Weefsel niet langer fixeren daar het anders te veel krimpt en te hard zal worden. Na fixering onmiddellijk 2x24 uur in de absolute alcohol (1 maal verversen).

- 15ml chroomzuur 1% (3G-090[3]);

- 4ml osmiumzuur 2%;

- 1ml ijsazijn (3D-087[3]).

Is ook kant en klaar te koop: (3D-015[3]).

Fixatief dringt langzaam in en het is aan te raden dunne stukjes weefsel te kiezen (1 - 3 mm). Na 24 uur is weefsel gefixeerd en wordt grondig met water uitgespoeld (24 uur). Na deze fixatie is een kleuring met haematoxyline niet meer mogelijk.

- 10ml formaline 40% (3D-084[3]);

- 100ml AD.

Fixatief dringt relatief langzaam in het weefsel. Kleine stukjes 1 dag, grotere stukken 3 - 4 dagen. Langer fixeren schaadt geheel niet. Het kan zelfs maanden bewaard worden (klein brokje marmer toevoegen om vorming van mierezuur tegen te gaan). Na fixatie grondig spoelen in leidingwater. Na formaline zijn vele kleuringen mogelijk.

- 5gr sublimaat (kwikchloride);

- 2,5gr kaliumbichromaat;

- 1gr natriumsulfaat (3G-066[3]);

- 100ml AD;

- vlak voor gebruik 5ml ijsazijn (3D-087[3]) toevoegen.

Zenkeris ook kant en klaar te koop: (3D-038[3]).

Dunne plakjes weefsel is na 24 uur gefixeerd. Minimaal 24 uur uitspoelen in leidingwater. Bij sublimaat houdende fixeeroplossingen is het noodzakelijk om de sublimaatneerslag te verwijderen. Dit kan op preparaatniveau dus op het voorwerpglas gebeuren met jood-joodkali en natriumthiosulfaat.

- 10ml formaline 40% (3D-084[3]);

- 20ml ethanol 80%.

Fixeertijd 1 - 2 dagen, grotere stukken enkele dagen langer. Fixatief geeft in het bijzonder voor bloedrijk weefsel goede resultaten omdat de granulocyten beter bewaard blijven dan in pure alcohol.

- 5gr sublimaat (kwikchloride);

- 2,5gr kaliumbichromaat;

- 1gr natriumsulfaat (3G-066[3]);

- 100ml AD;

- vlak voor gebruik 5ml formaline 40% (3D-084[3]) toevoegen.

Fixeertijd 1 - 6 uur. Grondig spoelen met water (24 uur). Granulocyten blijven beter bewaard dan met Zenker. Bij sublimaat houdende fixeeroplossingen is het noodzakelijk om de sublimaatneerslag te verwijderen. Dit kan op preparaatniveau dus op het voorwerpglas gebeuren met jood-joodkali en natriumthiosulfaat.

- 4,5gr sublimaat (kwikchloride);

- 0,5gr keukenzout;

- 2gr trichloorijsazijnzuur (3L-002[3]);

- 4ml ijsazijn (3D-087[3]);

- 20ml formaline 40% (3D-084[3]);

- 80ml AD.

Fixeertijd 1 - 24 uur. Na fixatie onmiddellijk overbrengen in 90% ethanol. Na Susa kan is het weefsel zeer goed te kleuren. Bij sublimaat houdende fixeeroplossingen is het noodzakelijk om de sublimaatneerslag te verwijderen. Dit kan op preparaatniveau dus op het voorwerpglas gebeuren met jood-joodkali en natriumthiosulfaat.

- 76ml verzadigde sublimaat;

- 20ml formaline 40% (3D-084[3]);

- 4ml ijsazijn (3D-087[3]).

Fixatief dringt zeer snel in zodat ook grotere stukken weefsel goed gefixeerd kunnen worden. Spoelen in alcohol 90%. Bij sublimaat houdende fixeeroplossingen is het noodzakelijk om de sublimaatneerslag te verwijderen. Dit kan op preparaatniveau dus op het voorwerpglas gebeuren met jood-joodkali en natriumthiosulfaat.

- 80ml kaliumdichromaat 3% (3L-110[3]);

- 20ml formaline 40% (3D-084[3]).

Fixatief dringt niet snel in. Fixeertijd 4 dagen. Daarna nog eens 8 dagen nafixeren in kaliumdichromaat 3%. Daarna uitwassen in water. Fixatief is uitstekend te gebruiken voor mitochondriën.

1. Picrinezure-alcohol (3D-111[3]) (differentiëren bij bijv. trichroom volgens Masson)

- 1 deel ethanol 96%;

- 2 delen alcoholische verzadigde picrinezuur oplossing.

2. Fosformolybdeenzuur (differentiëren bij bijv. trichroom volgens Masson)

3. Fosformolybdeenzuur (beitsen bij bijv. AZAN trichroom volgens Heidenhain)

4. Ethanol-ijsazijn (trichroom volgens Masson)

5. IJsazijn-alcohol (AZAN trichroom volgens Heidenhain)

6. Fosformolybdeenzuur-Orange G (2C-280[3]) (differentiëren bij bijv. trichroom volgens Goldner)

 100ml AD.

7. Lugol (3D-072[3]) (verwijderen kwikzilverchloride uit preparaat)

- 1gr jodium (3L-004[3]) toevoegen dat zich in een paar minuten op zal lossen;

- aanvullen met AD tot 300ml.

8. Natriumthiosulfaat (verwijderen kwikzilverchloride uit preparaat)

9. Aniline-alcohol (differentiëren bij bijv. AZAN volgens Heidenhain)

10. Perjoodzuur (bijv. PAS reactie)

11. Kaliumpermanganaat (oxideren)

12. Oxaalzuur (bruinsteen verwijderen na oxideren met kaliumpermanganaat)

13. Oxideren van Haematoxyline (kunstmatige rijping)

- 177mg kaliumpermanganaat (KMnO₄) of

- 114mg kaliumchloraat (KCLO₃) of

- 200mg kaliumjodaat (KJO₃) of

- 197mg natriumjodaat (NaJO₃) of

- 276mg kaliumdichromaat (KCr₂O₇)

- 0,1ml tot 0,25ml zoutzuur in 100ml AD.

15. Zoutzure alcohol 3% (differentieren van bijv. IJzerhaematoxyline)

16. 3M Kaliumchloride (bewaarvloeistof elektrode PH meters)

- 3 x 74,55gr = 223,65gr is benodigd voor 1000ml water.

- Voor 100ml: weeg 22,4gr af en los dit op in bijv. 80ml AD. Vul vervolgens aan tot 100ml.

17. 1N Zoutzuur (benodigd om b.v. het Schiff's reagens te maken)

18. 1N Natriumhydroxide, NaOH (benodigd om b.v. formaldehyde aan te maken uit paraformaldehyde)

- Om een 1N oplossing te maken dient 40gr opgelost te worden in 1ltr water of 1gr in 25ml water of 0,4gr in 10ml water.

Bronvermelding:

[1] Prof. Dr. Peter  Böck (1989, 17., neubearbeitete auflage), Romeis Mikroskopische Technik, ISBN: 3‐541‐11227‐1, München. Verleger Urban & Schwarzenberg.

[2] Ausgewählte Färbemethoden für Botanik, Parasitologie und Zoologie (Juli 2003), Waldeck GmbH & Co.,  48161 Münster/Germany, Havixbeckerstrasse 62, zie https://www.waldeck-ms.de/chroma-shop/ of in downloads

[3] Artikelnummer uit de catalogus van de Firma Chroma in Münster (Duitsland), zie https://www.waldeck-ms.de/chroma-shop/ of in downloads

[4] J.A. Schraag (1972), Handboek voor het onderwijs in de praktische biologie, uitgever: Muusses te Purmerend. ISBN: 9789063080396